SYEIKH IMAM ISHAK MUHAMAD ARIF: Ulama tasawuf dan tareqat Pahang

BIOGRAFI SYEIKH IMAM ISHAK BIN MUHAMAD ARIF AL-KHALIDI AN-NAQSYABANDI AR-RAWI

Nasab Keturunan

Dilahirkan di Kg Chemor, Ipoh, Perak pada 1908 Masehi bersamaan 1234 Hijrah. Bapanya bernama Muhamad Arif bin Tujuan Saka. Ibunya pula bernama Hindun @ Nujmah binti Tengku Nahmad.
Bapa Tujuan Saka bernama Merah Laut Silingkar Alam @ Limbang Laut. Ibu Merah Laut Selingkar Alam @ Limbang Laut adalah anak kepada Merah Mas (Tengku Muda Tanjung Alai, Padang Unang). Nama isteri Tujuan Saka ialah Siti Umai.

Manakala, bapa Hindun @ Nujmah ialah Tengku Nahmad, berketurunan suku kaum Siak di Kuantan. Nama ibu Hindun @ Nujmah pula ialah Maryam, orang Kg Teluk Pulai, Kelang, Selangor.

Dewasa Di Pahang

Bersama adik-beradiknya seramai 6 orang, beliau telah berhijrah dari Perak ke Kg Temau, Raub, Pahang pada sekitar tahun 1915. Disinilah beliau mendapat pendidikan awal di Sekolah Melayu Dong.

Setelah tamat sekolah Melayu, beliau telah mendalami pelbagai ilmu agama dari ramai ulama’ tersohor. Dan atas kefaqihan (kearifan) beliau dalam ilmu agama, maka Almarhum Sultan Abu Bakar (Pahang) telah memberi tauliah imam kepada beliau di Masjid Kariah Lechar, Raub, Pahang pada tahun 1932. Maka tak hairanlah, beliau lebih dikenali dengan nama Imam Ishak.

Beliau telah berkahwin dengan Rabiah bt Ludin, orang Kg Bukit Kemuning, Raub. Setelah isterinya kembali ke rahmatullah pada tahun 1976 kerana sakit tua, maka beliau telah berkahwin pula dengan Fatimah binti Mat Yasin, orang Kg Ulu Gali, Raub, Pahang. Kedua-dua perkahwinan tidak dikurniakan sebarang zuriat, namun beliau mempunyai ramai anak angkat.

Kefaqihan Dalam Bidang Agama

Beliau berimamkan Syeikh Abu Hasan al-Asy`ari dan Syeikh Abu Mansur al-Maturidi dalam bidang usuluddin/tauhid (IMAN). Manakala dalam bidang feqah/syariat (ISLAM) pula, beliau berpandukan kepada Mazhab Imam Yang Empat. Sementara dalam bidang tasauf (IKHSAN), beliau berimamkan kepada Syeikh Junaid al-Baghdadi.

”Sesiapa yang hanya bertasauf tanpa feqah, maka zindik lah akan dia. Sesiapa yang hanya berfeqah tanpa tasauf, maka fasiq lah akan dia. Maka, sesiapa yang menghimpunkan kedua-duanya; maka sesungguhnya tahkik lah akan dia”.[1]

Beliau berguru dengan ramai ulama’ dan masyaeikh yang tahkik dalam bidang ilmu masing-masing. Antara yang tersohor ialah Tuan Syeikh Kasyfal Anwar, seorang ulama’ berketurunan Syed dari Kalimantan, Indonesia yang amat arif dalam kitab-kitab arab tua dan ilmu alat (Nahu, Saraf, Bayan, Mantiq, Balaghah, Badi’ dan sebagainya). Maka tidak hairanlah, beliau telah mengarang banyak kalam puitis yang amat mengagumkan.

Dalam bidang tafsir al-Quran, beliau berpegang kepada Kitab Tafsir Ibn Abbas (Tanwirul Miqbas), Kitab Lathaif al-Isyarat karangan Syeikh Abu Qasim Abdul Karim Ibn Hawazan al-Qusyairi, Kitab Tafsir Imam Fakhru ar-Radzi, Kitab Tafsir Ibn Kathir dan sebagainya

Dalam bidang hadith, beliau merujuk kepada Kitab Sahih al-Bukhari, Kitab Sahih Muslim, Kitab Fathu al-Bari karangan Imam Ahmad bin Ali bin Hajar al-‘Asqolani, Kitab Bahrul Mazi karangan Dr. Muhammad bin Abdul Rauf al-Marbawi dan sebagainya.

Manakala, kitab-kitab usuluddin/tauhid yang menjadi rujukan beliau ialah Kitab ’Aqidah an-Najin karangan Syeikh Zainal Abidin bin Muhammad al-Fathani, Kitab Matan Jauharah at-Tauhid karangan Imam Syeikh Ibrahim al-Liqani, Kitab ad-Darr as-Samin karangan Syeikh Daud bin Abdullah al-Fathani dan sebagainya.

Dalam bidang feqah/syariat, beliau telah berguru dengan seorang ulama’ Batu Pahat, Johor yang bernama Tuan Syeikh Muhammad Salih b Syeikh Hj Umar. Kitab-kitab yang menjadi rujukan beliau adalah Kitab Sabilal Muhtadin karangan Syeikh Muhammad Arsyad bin Abdullah al-Banjari, Kitab Furu’ al-Masail karangan Syeikh Daud bin Abdullah al-Fathani, Kitab al-Iqna’ karangan Syeikh Abi Sujak dan sebagainya.

Kitab-kitab tasauf yang menjadi sandaran beliau ialah Kitab ar-Riayat Lihuquq Allah karangan Syeikh Abu Abdullah al-Harith ibn Asad al-Muhasabi, Kitab Kasyf al-Mahjub karangan Syeikh Abu Hasan Ali Ibn Osman Ibn Ali al-Jalabi, Kitab ar-Risalat al-Qusyairiyah oleh Syeikh Abu Qasim Abdul Karim Ibn Hawazan al-Qusyairi dan sebagainya.

“Kemudian sukalah (Rasulullah saw) kepada al-Khola’ yang bermaksud bertekun atau bersungguh-sungguh bersemadi seorang diri”. Perkataan al-Khola’ di dalam lafaz hadith ini ialah al-Khalwat yang mempunyai makna tersembunyi, iaitu bersungguh-sungguh mengosongkan hati selain berhadap kepada al-Khaliq semata-mata.[2]

Berpegang teguh kepada kata-kata Amirul Mukminin al-Hadith sepertimana di atas, maka beliau pada usia semuda 18 tahun, telah menjalani amalan suluk (khalwat) yang pertama di Kg Kubu, Durian Sebatang, Raub, Pahang selama 40 hari di bawah pimpinan Tuan Syeikh Hj Umar bin Hj Muhammad dari Batu Pahat, Johor seorang ulama’ tersohor dalam Tareqat Naqsybandiah Khalidiah.

Beliau kemudian telah diberi ijazah oleh gurunya untuk mengajar dan mengembangkan ilmu tasauf/tareqat ini; di samping memimpin amalan suluk di Kg Jeram Bangkin, Dong, Raub, Pahang.

`Tiap-tiap syariat yang tidak dikuatkan dengan hakikat, maka ia tidak diterima. Dan setiap hakikat yang tidak dikuatkan dengan syariat, maka sia-sia’[3]

Sepanjang 18 tahun menjadi khadam Tareqat Naqsyabandiah Khalidiah; beliau telah menganjurkan 120 amalan bersuluk di Surau Ehyaul Qulub, Kg Jeram Bangkin, Dong, Raub, Pahang; di samping menghasilkan banyak tulisan yang berkaitan dengan amalan tareqat. Khalifah yang diangkat di zaman hayatnya ialah seramai 350 orang.

Kembali ke Rahmatullah

Beliau telah kembali ke rahmatullah pada malam Sabtu, 21 Februari 1992 bersamaan 18 Sya’ban 1412 Hijrah. Beliau telah dimakamkan di Kg Bukit Kemuning, Dong, Raub, Pahang.

________________________________________

[1] Kata-kata Imam Malik ra yang dipetik daripada Kitab Ain Al-Ilmu Wa Zain Al-Hilm karangan oleh Al-Imam Ali Al-Qari (Vol. I), Hlmn. 33.

[2] Dipetik daripada Kitab Fathu al-Bari Syarah Sahih Al-Bukhari karangan Amirul Mukminin Hadith, Al-Imam Ahmad bin Ali bin Hajar Al-‘Asqolani Asy-Syafii (772H–852H), (Vol. 1), Hlmn. 22-23. Inilah asal khalwat yang disebut orang zaman sekarang ini sebagai suluk.

[3] Dipetik daripada Kitab Risalah al-Qusyairiyah karangan Al-Imam Al-’Alim Abu Qasim Abdul Karim bin Hawazan Al-Qusyairy, Hlmn. 43